ارزیابی پایداری حوضه آبخیز با استفاده از روش iucn(مطالعه موردی حوضه آبخیز چهل چای)

چکیده توسعه پایدار یکی از موضوعات بسیار مهمی است که در طی سال¬¬های اخیر لزوم توجه به آن در جوامع ملی و بین¬المللی برای همه آشکار شده است. حوضه¬های آبخیز را می توان به عنوان واحدی که در خود تمام واحدهای هیدرولوژیکی، فیزیکی-بیولوژیکی، اجتماعی-اقتصادی و حتی سیاسی را به صورت یک جا دارد محسوب نمود. لذا لزوم توجه به توسعه پایدار حوضه آبخیز به عنوان محیطی برای زندگی، امری ضروری به نظر می¬رسد و می¬توان گفت که در طی سال¬های اخیر کمتر به آن توجه شده است. ارزیابی پایداری حوضه¬آبخیز روشی برای درک و اندازه گیری توسعه پایدار می باشد تا بتوان شرایط موجود را با وضعیت ایده¬آل خود یعنی آنچه که از توسعه کامل انسانی و یک اکوسیستم سالم و مولد نیاز است مقایسه نمود. این روش به صورت همزمان هم پایداری اکوسیستم و هم پایداری انسانی را بررسی می کند. در این تحقیق جهت آنالیز و اندازه گیری پایداری در حوضه آبخیز دروک از روش iucn استفاده گردید. این روش در مجموع از 7 معیار و17 شاخص در بخش انسانی و 8 معیار که شامل 18 شاخص می باشد در بخش اکوسیستم استفاده می¬کند. جهت استاندارد سازی و تجزیه و تحلیل داده¬های اصلی از نرم افزار pc-ord، اندازه گیری شاخص¬های انتخابی از نرم افزار wellbeing score و سپس جهت تولید نقشه از gis استفاده شد. امتیاز نهایی برای اکوسیستم 50 و امتیاز نهایی برای مسائل اقتصادی و اجتماعی برابر با 54 و امتیاز نهایی حوضه-آبخیز برابر با 52 می باشد. این امتیاز حوضه موردنظر را در محدوده وضعیت متوسط قرار می دهد. با توجه به بررسی شاخص¬ها مشخص شد که حوضه مورد نظر از لحاظ وضعیت کاربری و فرسایش نسبت به سایر شاخص¬ها در وضعیت بسیار بدتری قرار دارد و این شاخص، بیشترین تأثیر منفی را در حوضه مورد نظر دارد. درصورت حل مشکلات اجتماعی مردم که به نحوی با منافع جنگل سروکار دارند، می¬توان در مدت زمان بسیار کوتاه سلامتی اکوسیستم و رفاه انسانی را به¬طور کامل تضمین نمود.